Skip to main content

Posts

Showing posts from April, 2021

भाव वा अर्थका हिसाबले वाक्य

 भाव वा अर्थका हिसाबले वाक्यलाई पाँच प्रकारमा वर्गीकरण गर्न सकिन्छ  ।                                                                                                १)      सामान्यार्थक :- क्रियाको सामान्य भाव बुझाउने वाक्यलाई सामान्यर्थक वाक्य भनिन्छ। सामान्यर्थक वाक्यले सामान्य रूपमा हो वा होइन भन्ने अर्थ आउने गरी क्रियाको भाव बुझाउँछ। काल / पक्षमा प्रयोग हुने सम्पूर्ण रूपहरू सामान्यार्थक वाक्य हुन् । -     राम घर जान्छ । -     राम घर गयो । -     राम घर जानेछ ।  आदि । २)      इच्छार्थक/विध्यर्थक :- इच्छा, आशीर्वाद वा शुभकामनाको भाव बोक्ने क्रियपदको प्रयोग भएको वाक्यलाई इच्छार्थक वाक्य भनिन्छ । ·          प्रथम पुरुष -     म हिडूँ । ( धातु+ऊँ) -     हामी हिडौँ ( धातु+औँ) ·          द्वितीय परुष -     तँ डुलेस् । (धातु+ एस्) -     तिमी पढे । (धातु+ ए) -     तिमीहरू घर गए । (धातु+ए) -     तपाईँ पढ्नुहोओस् । (धातु+ नुहोओस्) -     हजुर पढ्नुहोओस् । (धातु+ होओस्) ·          तृतीय पुरुष -     ऊ पढोस् ।(धातु+ओस्) -     तिनीहरू पढून् । (धातु+ ऊन्) -    

विविध शब्दहरू

                      विविध शब्दहरू  क) अनुकरणात्मक शब्द :-  कुनै वस्तु वा पदार्थको आवाज तथा व्यवहारको नक्कल नै अनुकरण हो। यस्तो अनुकरण बुझाउने शब्द नै अनुकरणात्मक शब्द भनेर चिनिन्छ। अनुकरण ध्वनिमा आधारित वा दृश्यमा आधारित हुन्छ । उदाहरण: १) खुरुखुरु (लेख्नु/हिँड्नु/ कुनै काम गर्नु) २) खलखली ( पसिना आउनु) ३) गजक्क ( हुनु) ४) घुटुक्क ( निल्नु)  ५) हरहर ( तिर्खा लाग्नु) ६) घत्रक्क ( खस्नु) ७) चिरबिर ( चरा कराउनु )    आदि   वाक्यमा प्रयोग #थरथर = उनीहरू डरले थरथर काँपिरहेका छन् । # थचक्क = अर्चना खाटमा थचक्क बसी। # फटाफट = हरि फटाफट हिँड्दै छ। ख) पारिभाषिक शब्द :- खास खास क्षेत्रमा चल्ने, विशिष्ट अर्थमा प्रयोग हुने तथा परिभाषामा दिएर शब्दको अर्थ थाह पाइने शब्दलाई पारिभाषिक शब्द भनिन्छ । उदाहरण: १) वैधानिक = विधान वा नियमअनुसारको कुरा २) निर्दलीय =  कुनै राजनीतिक दलको व्यवस्था नगरिएको ३) नागरिकता = नागरिक हुनुको भाव वा अवस्था ४)  परीक्षण = चेक, जाँच गर्ने काम ५) पत्रकार = लेख, रचना, समाचार आदिको सङ्कलन सम्पादन तथा प्रकाशन गर्ने व्यक्ति  ग) प्राविधिक शब्द:- कुनै पनि किसिमको विज्ञान, प्रविध